ရကၡ၀ဏၰအကၡရာနန္႔ ရခိုင္စာပီ (ကိစၥကို ေဒနီရာမာ က်က်နန တိုင္ပင္ကတ္ေမ ) About
ခိုင္မင္း ဇံ ေအာက္သားလက္ေအာက္က ရခိုင္နာမည္တိ အကြ်န္ရို႕ရခိုင္စာပီနန္႔ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳတိကို ေလ့လာၾကည့္ယင္းနန္႔ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိဧ့ ထူးျခားေရ နာမည္ ထားပံုနန္႔ ရခိုင္အသံထြက္ပံုတိကို သတိထားမိလာပါေရ။ ရခိုင္နန္႔ေအာက္သားရို႕ေရ စာပီယဥ္ေက်းမွဳ နန္႔ ကိုးကြယ္ေရ ဘာသာတရားတိမာ မ်ားကာတူညီမွဳဟိေကေ
လ့ ရခိုင္လူမ်ိဳးေရ အစဥ္အလာႀကီးမားေရ လူမ်ိဳးျဖစ္ေတ အတြက္နန္႔ ကိုယ္ပိုင္ဟန္၊ကိုယ္ပိုင္စံနန္႔ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမွဳဟိခစြာကား အမွန္ပင္ျဖစ္ပါေရ။ လူတစ္ေယာက္ ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးဟုတ္မဟုတ္ ဇာပိုင္သိႏိုင္ဖို႔ေလး ဆိုေရ မီးခြန္းနန္႔ ကိုယ့္စြာကို အေျဖရွာၾကည့္ေရခါ အခ်က္သံုး ခ်က္ကို တြိလာရပါေရ။ (၁)ဝတ္စားဆင္ယင္မွဳ ကိုၾကည့္လို႔သိႏိုင္ေရ။ (၂)အရုပ္အဆင္းကို ၾကည့္လို႔သိႏိုင္ေရ။ (၃)နာမည္ကို ၾကည့္လို႔သိႏိုင္ေရ။ အထက္ပါအခ်က္တိေရ တဆတ္ဆတ္နန္႔ ေပ်ာက္စျပဳလာပါေရ။ အထူးသျဖင့္ အခ်က္(၁)နန္႔ အခ်က္(၂) ေရ ရခိုင္ရို႕ဧ့လက္ငင္းဘဝတိနန္႔ ကင္းကြာလားခစြာကိုတြိရေရ။ အယင္ကရခိုင္လူမ်ိဳးတိေရ တျခားလူမ်ိဳးနန္႔မတ ူ တမူထူးျခားပနာ ဝတ္စားကတ္ေကေလ့ ဧနိ႔ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕ကား ေခတ္ရီစီးေၾကာင္းကို လြန္ဆန္ႏိုင္ေရ အစြမ္း သတၱိတိ ေပ်ာက္ဆံုးပနာ ကိုယ္ပိုင္ဝတ္စားဆင္ယင္မွဳတိ ေပ်ာက္ဆံုးလားခပါဗ်ာလ္။ အရုပ္အဆင္းဖက္မာေလ့ သြီးေရာသြီးေႏွာမွဳတိ ပိုမ်ားလာေရအတြက္ ရခိုင္သားရို႕ ႀကံအင္လကၡဏာတိ မွဳန္ဝါးလာစြာကို တြိရပါပနာ ယဥ္ေက်းမွဳေၾကာင့္ ရုပ္သ႑န္ကို ကြဲျပားစီေရ နားထြင္းမဂၤလာ အခမ္းအနားတိေလ့ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳနယ္ပယ္ က ေပ်ာက္ကြယ္လာပါလတ္ပါေရ။ ေနာက္ဆံုးအခ်က္ျဖစ္ေတ ရခိုင္နာမည္တိကေလ့ အၿခီယိုင္ပါလတ္ စြာကို တြိရပါေရ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕ဧ့ နာမည္ထားပံုၾကည့္ေက ေအာက္သားတိနန္႔မတူေရ နာမည္ထားပံုတိေၾကာင့္ ကမၻာၿမီထက္ မာ စံျပမ်ိဳးေစာင့္လူမ်ိဳးျဖစ္ေတ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတိကပင္ သတိျပဳမိစြာကို တြိရပါေရ။ ေယေကေလ့ ကာလၾကာရွည္လာ ေရ ကြ်န္ဘဝမာ ရခိုင္နာမည္ထားပံုထားနည္းတိ ေျပာင္းလာပနာ ရခိုင္နာမည္တိထဲက ရခိုင္အသံထြက္တိေလ့ ရခုိင္ရို႕ဧ့ပင္မအသံထြက္တိနန္႔မတူဘဲ ေအာက္သားအသံထြက္နန္႔ေဂ်း တူလာစြာကိုတြိရပါေရ။ ယင္းနာမည္တိ ကို စီစစ္ၾကည့္လိုက္ေတခါ ေအာက္ပါအတိုင္းတြိလာရပါေရ။ (၁) ဦး၊ေဒၚ၊ေမာင္၊မ နန္႔ ရခိုင္နာမည္ ရခိုင္နန္႔ ဗမာ လူမ်ိဳးႏွစ္ခုစလံုးမာ အသက္ငယ္ေရလူဧ့ နာမည္ရွိမာ ‘ေမာင္’ နန္႔ ‘မ’ ထည္႔ပနာ ရီးသားေခၚ ေဝၚကတ္စြာကို တြိရပါေရ။ ကေလ့ေခ်ဆိုေက ‘ေမာင္’ ၊ ကေလ့ေမေခ်ဆိုေက ‘မ’ ထည့္ပနာရီးကတ္ ေခၚကတ္ ပါေရ။ အသက္ႀကီးေရလူရို႕ဧ့ နာမည္ရွိမာ ေယာက္်ားဆိုေက ‘ဦး’ နန္႔ မိမၼဆိုေက ‘ေဒၚ’ ကို ထည့္ပနာ ရီးသား ေခၚေဝၚကတ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ဧခ်င့္က ဒါသီမဟုတ္၊ ယာယီရာျဖစ္ေတအတြက္ လိုအပ္ခါ သံုးပနာ မလိုအပ္ ခါ ျဖဳတ္ထားပါေရ။ အဂၤလိပ္စာနန္႔ ႏွဳိင္းျပရဖို႔ဆိုေက ဦးနန္႔ေမာင္ေရ ‘Mr’ ျဖစ္ၿပီးေက ေဒၚနန္႔မေရ ‘Mrs’ ျဖစ္ ပါေရ။ အယင္ကရခိုင္လူမ်ိဳးတိမာေတာ့ခါ ဦးနန္႔ေဒၚနီရာမာ ဘနန္႔မိ ကို သံုးေရလို႔သိရပါေရ။ အဂုေတာ့ခါ ဗမာတိနန္႔တတူ ဦးနန္႔ေဒၚ ကို သံုးနီကတ္ပါဗ်ာလ္။ ေနာက္တစ္ခုက ရခိုင္ရို႕မာ အယင္ဆံုးမြီးေရ သားသမီးကိုနာမည္ထားေရခါ နာမည္ထဲမာ ‘ဦး’ ကိုထည့္ပနာ ထားပါေရ။ယင္း ‘ဦး’စြာ နာမည္ဧ့ ဇာနီရာမာမဆိုဟိႏိုင္ပါေရ။ ဦးသာထြန္း၊လွဦးျဖဴ၊ဦးေမာင္သိန္း၊ ေအာင္သာဦး ၊ဦးခိုင္ဇံ ဆိုေရနာမည္တိစြာ သားဦး၊သမီးဦး ရို႕ဧ့နာမည္တိျဖစ္ပါေရ။အျပန္အလွန္အနီနန္႔ နာမည္ထဲမာ ‘ဦး’ ပါေရလူစြာ သားဦး၊ၿမီးဦး ပင္ျဖစ္ပါေရ။(သားဦး၊ျမီးဦးပင္ျဖစ္ေကေလ့ မိဖႏွစ္ပါးစလံုး နာမည္မာ ‘ဦး’ ပါေက သား သမီးနာမည္ကို ‘ဦး’ နန္႔ထားလို႔မရပါဗ်ာလ္။ ဇာျဖစ္လို႔ေလးဆိုေက မိသားစုတစ္ခုမာ ‘ဦး’ ပါေရ နာမည္သံုးခု မဟိေကာင္းပါ။)ဧနာမည္တိထဲက ‘ဦး’ေရ ယာယီမဟုတ္ ဒါသီျဖစ္ေတအတြက္ ယင္း ‘ဦး’ ကို ျဖဳတ္ပနာ မေခၚအပ္မရီးအပ္ပါ။ ယင္း ‘ဦး’ေရ ‘Mr’ကို ဆိုလိုစြာမဟုတ္ေတအတြက္ ယင္းနာမည္ပိုင္သွ်င္စြာ မိမၼေလ့ ျဖစ္ႏိုင္ပါေရ။ အသက္ႀကီးလာလို႔ နာမည္ရွိမာ Mr နန္႔ Mrs တက္စား ဦးနန္႔ေဒၚကို ထည့္ခ်င္ေရလို႔ဆိုေက ေယာက္်ားျဖစ္ေတ ဦးသာထြန္း ကို ‘ဦးဦးသာထြန္း’၊မိမၼျဖစ္ေတ လွဦးျဖဴ ကို ‘ေဒၚလွဦးျဖဴ’ လို႔ ေခၚႏိုင္ရီးႏိူင္ပါေရ။ နာမည္ထဲမာ ‘ေမာင္’ နန္႔ ‘မ’ ပါေရ လူတိေလ့ ယင္းအတိုင္းပင္ျဖစ္ပါေရ။ ေမာင္သာေအာင္၊မသာႏူ ဆိုသူရို႕ကို သာေအာင္၊သာႏု ဆိုၿပီးေက ေမာင္နန္႔မကို ျဖဳတ္ပနာ မရီးအပ္ပါ။ ဇာျဖစ္လို႔ေလးဆိုေက ယင္းနာမည္တိထားေရေလာက္ကပင္ အၿမဲတမ္းေခၚဖို႔အတြက္ထားကတ္စြာျဖစ္ပါေရ။ နာမည္ရွိမာ ‘ေမာင္’ပါေရ ေကေလ့ေသာ့ ယင္းတိုင္သွ်င္ေရ အေခ်ျဖစ္ႏိုင္ေရပိုင္ ဝါႀကီးေလ့ျဖစ္နိုင္ပါေရ။ နာမည္ပိုင္သွ်င္ဧ့အရြယ္ကို သိစီခ်င္ေကေတာ့ခါ လူငယ္ဆိုေက ‘ေမာင္ေမာင္သာေအာင္၊ မမသာႏု’ နန္႔ လူႀကီးဆိုေက ‘ဦးေမာင္သာေအာင္၊ေဒၚမသာႏု’ ဆိုပနာ ရီးႏိုင္ေခၚႏိုင္ပါေရ။ ဧခ်င့္ေရ ေအာက္သားတိနန္႔ မတူေရ ရခိုင္ရို႕ဧ့ နာမည္ထားပံုတစ္ခုျဖစ္ပါေရ။ ေအာက္သားတိမာက်ခါ ‘ေမာင’္နန္႔ ‘မ’ကို ျဖဳတ္ၿပီးေက သာေအာင္၊သာႏု ဆိုပနာရီးႏိုင္ေခၚႏိုင္ေရပိုင္ အသက္ငယ္ရြယ္သူတိျဖစ္ပါက ေမာင္နန္႔ မ ကို တပ္ပနာ ရီးကတ္ေခၚကတ္ပါေရ။ အသက္ႀကီးေရေအာက္သားတိဧ့ နာမည္ရွိမာ ‘ေမာင္’နန္႔ ‘မ’ကို အတြိရနည္းပါေရ။ (၂)ေအာက္သားတစ္ပိုင္း ရခိုင္နာမည္ ဧနာမည္တိေရ ေအာက္သားနာမည္ကို ရခိုင္မွဳျပဳထားေရနာမည္တိျဖစ္ပါေရ။ ဧနာမည္တိထဲက အမ်ားစုေရ ရခိုင္သရျဖစ္ေတ ‘အီ’သရတိကို ဗမာသရျဖစ္ေတ ‘ ေအ’သရတိနန္႔ ရီးသားမွည့္ေခၚထားေရ နာမည္တိျဖစ္ပါေရ။ ဥပမာ အနီနန္႔ ေျပာရေက ခိုင္ေနဝင္း၊ခိုင္ေမာင္ေထြးရို႕ေရ ရခိုင္ဆိုေရ ဂုဏ္ပုဒ္ကို ေဖာ္က်ဴးပနာ‘ခိုင္’ကို နာမည္ဧ့ရွိမာ ထည့္ဗ်ာလ္ထားေကေလ့ ေအာက္သားတစ္ပိုင္းရခိုင္နာမည္ တိရာ ျဖစ္ပါေရ။ ဇာျဖစ္လို႔ေလးဆိုေက ယင္းနာမည္တိမာပါေရ ‘ေန’ နန္႔ ‘ေထြး’ ရို႕ေရ ေအာက္သားအသံုးအႏွဳန္းတိျဖစ္ေတအတြက္ေၾကာင့္ပါ။ ယင္းနာမည္တိကို ရခိုင္အရီးအသား၊ရခိုင္ဘာသာစကားနန္႔ ရီးရေျပာရဖို႔ဆိုေက‘ခိုင္နီဝင္း၊ ခိုင္ေမာင္ထြီး’ လို႔ ရီးရဖတ္ရပါလိေမ။ ယင္းပိုင္မဟုတ္ဘဲနန္႔ ‘ခိုင္’ပါတိုင္းရာ ရခိုင္နာမည္ ျဖစ္ေတလို႔ဆိုေက ရခိုင္စာရီးဆရာႀကီးတစ္ေယာက္သေရာ္ထားေရပိုင္ ‘စြာ’ တစ္လံုးပါစြာနန္႔ ရခိုင္စကားလို႔ သတ္မွတ္ပနာ ရခိုင္စာပီနန္႔ ဘာသာစကားေရ ငါးပါးေမွာက္ကိန္း ဆိုက္လားပါလိေမ။(နာမည္တိထဲမာပါေရ ‘ေအး’ ကိုေတာင္မွ ရခိုင္ဘာသာစကားအျဖစ္လက္ခံရခက္ပါေရ။ ဇာျဖစ္လို႔ေလးဆိုေက ‘ေအး’ ေရ ဗမာစကားျဖစ္ၿပီးေက ရခိုင္ရို႕နိ႔စဥ္သံုးစကားတိထဲမာ ‘အီး’ လို႔ရာ ေျပာကတ္ေတအတြက္ေၾကာင့္ ‘ေအး’ပါေရ နာမည္ပိုင္သွ်င္တိ စဥ္းစားသင့္ပါေရ။)ယင္းပိုင္ဆိုေက ရွီးေခတ္ရခိုင္လူမ်ိဳးတိမာ ေအာက္သားနန္႔တူေရ ရခိုင္နာမည္တိ မဟိပါလားလို႔ ေစာဒကတက္လာႏိုင္ပါေရ။ ယဥ္ေက်းမွဳခ်င္းဆက္စပ္နီေရအတြက္ တူညီမွဳတိကားဟိႏိုင္ပါေရ။ ေယေကေလ့ေသာ့ ရခိုင္နာမည္မ်ားကာေရ ေအာက္သားတိနန္႔ ကြဲၿပီးေက နာမည္ၾကားလိုက္စြာနန္႔ ရခိုင္သားမွန္းသိႏိုင္ပါေရ။ လက္ဟိအနီအထားအရ ရခိုင္နာမည္တခ်ိဳ႕ ရွီးေခတ္ရခိုင္နာမည္တိနန္႔ မတူဘဲ ဆန္းသစ္လာစြာကို တြိရပါေရ။ ‘ျမတ္ခိုင္ေက်ာ္၊ ဝင္းကိုခိုင္၊ ခိုင္ေက်ာ္လင္း၊ ညီမင္းခိုင္’ ဆိုေရ နာမည္တိကို ၾကည့္ေက ရွီးေခတ္ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕နာမည္တိနန္႔ မတူစြာကိုတြိရပါေရ။ ေယေကေလ့ေသာ့ ယင္းနာမည္တိေရ ေအာက္သားနာမည္ေလာင္းရိပ္က ကင္းရြတ္ပနာ ရခိုင္နည္း၊ရခိုင္ဟန္နန္႔ ဆန္းသစ္လာစြာျဖစ္ေတအတြက္ ရခိုင္မ်ိဳးဆက္သစ္ရို႕ လက္ခံႀကိဳဆိုအတုယူသင့္ပါေရ။ ယင္းတိုင္သွ်င္ရို႕မာပိုင္ စာပီအႏုပညာသမားတိနန္႔ ရခိုင္လူမ်ိဳးေကာင္းစားေရးအတြက္ တဖက္တလမ္းက လုပ္ေဆာင္နီကတ္သူရို႕အနီနန္႔ေလ့ မိမိရို႕နာမည္ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕အတုယူသင့္ေရရခိုင္နာမည္မ်ိဳး ထားကတ္စီခ်င္ပါေရ။ ခိုင္ေက်ာ္လင္းနာမည္ႀကီးခ်ိန္မာ မြီးလာေရ မ်ိဳးဆက္သစ္ေခ်တိနာမည္စြာ ခိုင္ေက်ာ္လင္းျဖစ္နိုင္ေရပိုင္ ဇင္မာထြန္းနာမည္ႀကီးခ်ိန္မာေလ့ မြီးဖြားႀကီးျပင္းလာေရ မ်ိဳးဆက္သစ္ေခ်တိစြာ ဇင္မာထြန္းျဖစ္ႏိုင္ပါေရ။ ေကာင္းစြာကို အတုယူမွဳနည္းပါးေကေလ့ ဆိုးစြာကို အတုယူတတ္ကတ္စြာက လူသားရို႕သဘာဝျဖစ္ေတအတြက္နန္႔ ရခိုင္လူမ်ိဳးဂုဏ္ပုဒ္ကိုထမ္းပနာ ရွိကလားနီကတ္ေတ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕အနီနန္႔ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳနန္႔ ဆန္႔က်င္ေရ နာမည္တိကို ေယွာင္ကတ္ဖို႔လိုပါေရ။ (၃)ေအာက္သားအသံထြက္နန္႔ ရခိုင္နာမည္ ဧနာမည္တိစြာ ရခိုင္နာမည္တိကိုဖ်က္ဆီးရာေရာက္ေတပိုင္ ရခိုင္စကားအသံထြက္တိကိုေလ့ ပ်က္စီးစီပါေရ။အကြ်န္႔မာ တင္တင္ဦး ဆိုေရ သူငယ္ခ်င္းမ တစ္ေယာက္ဟိပါေရ။ အကြ်န္ရို႕ရြာမာ စကားနွစ္မ်ိဳး(ေတာင္ေျမာက္) ေျပာကတ္ေတအတြက္ တခ်ိဳ႕က ယင္းသူ႔ကို တင္တင္ဦး လို႔ ေခၚကတ္ေတပိုင္ တခ်ိဳ႕က တန္တန္ဦး လို႔ ေခၚကတ္ပါေရ။ဧခ်င့္ေရ မိရို႕ဖလာ အစဥ္အလာသံုး အသံနန္႔ ေခၚစြာျဖစ္ပါေရ။ ယင္းပိုင္ေခၚကတ္ေကေလ့ ယင္းသူေလးတန္းေအာင္လို႔ ၿမိဳ႕ေက်ာင္းကို ေရာက္ေတခါ ယင္းနာမည္ထဲက အသံထြက္အေခၚအေဝၚတိေပ်ာက္ပနာ တိန္တိန္ဦး ဆိုေရ ေအာက္သားအသံထြက္နန္႔ နာမည္တစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္လားခပါေရ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕မာ အႏွစ္ႏွစ္အလလထိန္းသိမ္းေျပာဆိုလာေရ ရခိုင္စကားတိစြာ ေအာက္သားဘာသာစကားဧ့ ေလာင္းရိပ္မာ တခ်က္ေခ်နန္႔ ေပ်ာက္ကြယ္လားတတ္ေတဆိုစြာ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕သတိခ်ပ္သင့္ပါေရ။ အျခားတစ္ဖက္မာေလ့ စာပီနန္႔ဘာသာစကားကို တန္ဖိုးထားရေကာင္းမွန္းမသိသူတိက ‘စကားအမ်ိဳးအစားကြဲျပားေကေလ့ ရခိုင္သားရာ’ ဆိုေရ စကားကို အခြင့္ေကာင္းယူလားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါေရ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးနာမည္တိထဲမာ ယင္းပိုင္ေအာက္သားအသံထြက္နန္႔ နာမည္တိ မကန္မကန္ဟိလာပါေရ။ ‘အင္’ သရအရီးအသားနန္႔ရီးထားေရ ‘တင္၊ခင္၊ဇင္’ ရို႕ကို ‘တိန္၊ခိန္၊ဇိန္’လို႔ အသံထြက္ျခင္း၊ ‘အဥ္’ သရအရီးအသားျဖစ္ေတ ‘ယဥ္’ ကို ‘ယိုင’္ လို႔ မေခၚဘဲနန္႔ ‘ယိန’္ လို႔ ေအာက္သားမက်တက် ေခၚျခင္း၊ ရခိုင္ရသံအရီးအသားတိျဖစ္ေတ ‘ ရီ၊ ျမင့္၊ၾကည္’ ရို႕ကို ေအာက္သားတိေခၚေရပိုင္ ‘ယီ၊မ်ိန္႔၊က်ီ’ လို႔ေခၚကတ္စြာေရ ရခိုင္သားနန္႔ ရခိုင္နာမည္ လမိုင္းမကပ္ပါလို႔ ဆိုခ်င္ပါေရ။ ရခိုင္ေရ ဗမာမဟုတ္ပိုင္ ရခိုင္စကားေလ့ေသာ့ ဗမာစကားမဟုတ္ေတအတြက္နန္႔ ရခိုင္နာမည္ကို ရခိုင္အသံနန္႔ ေခၚေဝၚကတ္စီခ်င္ပါေရ။ ယင္းပိုင္ေခၚေဝၚခံရဖို႔အတြက္ေလ့ ယင္းနာမည္ပိုင္သွ်င္မာ တာဝန္ဟိပါေရ။ (၄)အဂၤလိပ္ပိုင္ရီးေရခါ ေအာက္သားျဖစ္သားျဖစ္လားေရ ရခိုင္နာမည္ ဇာေၾကာင့္ေလးေတာ့မသိပါ၊ အဂၤလိပ္စာတတ္ပါေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိေဂ်း ဧနာမည္တိကို ပိုင္ဆိုင္ကတ္ပါေရ။က၊ခ၊ဂ အစဟိေရ ရခိုင္အကၡရာတိကို သံုးပနာရီးေရခါ ရခိုင္နာမည္ပီသကတ္ေကေလ့ အဂၤလိပ္ပိုင္ရီးေရခါ ေအာက္သားဘာသာစကားဧ့ ေလာင္းရိပ္ေအာက္ကို ေရာက္လားခပါေရ။ ဧနာမည္တိစြာ ပြဲေပါက္ျပင္ေပါက္ၿပီးေက လူရွိသူရွိကို အထြက္မ်ားေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိမာ အတြိရမ်ားပါေရ။ ေတာ္လွန္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲမာ တြိရေရပိုင္ ဘေလာ့ဂ္စာမ်က္ႏွာတိအပါအဝင္ အြင္လိုင္းထက္မာ အတြိရမ်ားပါေရ။ရခိုင္ပိုင္ရီးေရခါ ‘သန္းဝင္းေခ်’ ျဖစ္ပနာ အဂၤလိပ္ပိုင္ရီးေရခါ ‘THAN WIN CHAY’ ၊ ရခိုင္ပိုင္ရီးေရခါ ‘ျမသာႏု’ ျဖစ္ပနာ အဂၤလိပ္ပိုင္ရီးေရခါ ‘MYA THA NU’ ရီးကတ္စြာတိေရ ရခိုင္အသံထြက္နန္႔ တျခားစီျဖစ္နီပါေရ။ ‘ဝင္း၊လင္း၊မင္း’ ကို ‘WIN၊ LIN၊ MIN’ လို႔ ရီးကတ္စြာတိနန္႔ ‘ျမင့္၊ ၿဖိဳး၊ ျဖဴ’ ရို႕ကို ‘ MYINT၊ PHYO၊ PHYU’ လို႔ ရီးကတ္စြာတိေလ့ေသာ့ ရခိုင္စကားအသံထြက္တိနန္႔ ဆန္႔က်င္နီေရအတြက္ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕အနီနန္႔ ဆင္ျခင္ကတ္ဖို႔လိုအပ္ပါေရ။ စာလံုးေပါင္းတိမတည္ၿငိမ္ခင္မာ ‘မင္း’ ကို ‘MUN၊ MON၊ MUNN၊MONN၊ MURN၊ MORN၊ MONG’ စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရီးသားကတ္ေကေလ့ ဗမာအသံထြက္နန္႔ ရီးေရ ‘MIN’ နန္႔စာေက ရခိုင္အသံထြက္နန္႔ အမ်ားႀကီး ကိုက္ညီမွဳဟိစြာကို အဂၤလိပ္အသံထြက္ကို နားလည္ေရရခိုင္သားတိုင္းသိပါလိေမ။ရခိုင္နာမည္တိမာအသံုးမ်ားေရ ‘ထြန္း’ ကိုေလ့ ဗမာတိသံုးေရ ‘TUN’ ထက္ ‘TWAN’ သို႔မဟုတ္ ‘HTWAN’ နန္႔ ရီးစြာက ပိုလို႔ ရခိုင္အသံနန္႔ လိုက္ဖက္စြာကို ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႔အနီနန္႔ အလိျပဳသင့္ပါေရ။ရခိုင္ဘာသာစကားတည္တံ့နီစြာမာ ရေကာက္သံတိဧ့ က်ားကန္ပီးမွဳကေလ့ အေရးပါေရအတြက္နန္႔ ရရစ္နန္႔ ရီးေရရခိုင္နာမည္တိကိုေလ့ ရေကာက္သံ (Rသံ) နန္႔ ရီးသားကတ္ဖို႔လိုပါေရ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္အနီနန္႔ ရခိုင္စကားကို ရခိုင္လီသံစစ္စစ္နန္႔ (အတတ္ႏိုင္ဆံုး)ေျပာသင့္ေရပိုင္ ရခိုင္စစ္စစ္နာမည္တစ္လံုးကိုေလ့ ပိုင္ဆိုင္သင့္ပါေရ။ ဧခ်င့္ေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိုင္းအတြက္ အလြယ္ကူဆံုး အလုပ္ျဖစ္ပါေရ။ ခက္ခဲနက္နဲေရ အလုပ္တိကို မလုပ္ႏိုင္ေကေတာင္မွ လြယ္ကူေရ ဧအလုပ္ေခ်တိကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတိုင္းလုပ္ႏိုင္ကတ္ပါစီ လို႔ဆုေတာင္းလိုက္ပါေရ။ ခိုင္မင္းဇံ(ရခိုင္ျပည္)
လ့ ရခိုင္လူမ်ိဳးေရ အစဥ္အလာႀကီးမားေရ လူမ်ိဳးျဖစ္ေတ အတြက္နန္႔ ကိုယ္ပိုင္ဟန္၊ကိုယ္ပိုင္စံနန္႔ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမွဳဟိခစြာကား အမွန္ပင္ျဖစ္ပါေရ။ လူတစ္ေယာက္ ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးဟုတ္မဟုတ္ ဇာပိုင္သိႏိုင္ဖို႔ေလး ဆိုေရ မီးခြန္းနန္႔ ကိုယ့္စြာကို အေျဖရွာၾကည့္ေရခါ အခ်က္သံုး ခ်က္ကို တြိလာရပါေရ။ (၁)ဝတ္စားဆင္ယင္မွဳ ကိုၾကည့္လို႔သိႏိုင္ေရ။ (၂)အရုပ္အဆင္းကို ၾကည့္လို႔သိႏိုင္ေရ။ (၃)နာမည္ကို ၾကည့္လို႔သိႏိုင္ေရ။ အထက္ပါအခ်က္တိေရ တဆတ္ဆတ္နန္႔ ေပ်ာက္စျပဳလာပါေရ။ အထူးသျဖင့္ အခ်က္(၁)နန္႔ အခ်က္(၂) ေရ ရခိုင္ရို႕ဧ့လက္ငင္းဘဝတိနန္႔ ကင္းကြာလားခစြာကိုတြိရေရ။ အယင္ကရခိုင္လူမ်ိဳးတိေရ တျခားလူမ်ိဳးနန္႔မတ ူ တမူထူးျခားပနာ ဝတ္စားကတ္ေကေလ့ ဧနိ႔ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕ကား ေခတ္ရီစီးေၾကာင္းကို လြန္ဆန္ႏိုင္ေရ အစြမ္း သတၱိတိ ေပ်ာက္ဆံုးပနာ ကိုယ္ပိုင္ဝတ္စားဆင္ယင္မွဳတိ ေပ်ာက္ဆံုးလားခပါဗ်ာလ္။ အရုပ္အဆင္းဖက္မာေလ့ သြီးေရာသြီးေႏွာမွဳတိ ပိုမ်ားလာေရအတြက္ ရခိုင္သားရို႕ ႀကံအင္လကၡဏာတိ မွဳန္ဝါးလာစြာကို တြိရပါပနာ ယဥ္ေက်းမွဳေၾကာင့္ ရုပ္သ႑န္ကို ကြဲျပားစီေရ နားထြင္းမဂၤလာ အခမ္းအနားတိေလ့ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳနယ္ပယ္ က ေပ်ာက္ကြယ္လာပါလတ္ပါေရ။ ေနာက္ဆံုးအခ်က္ျဖစ္ေတ ရခိုင္နာမည္တိကေလ့ အၿခီယိုင္ပါလတ္ စြာကို တြိရပါေရ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕ဧ့ နာမည္ထားပံုၾကည့္ေက ေအာက္သားတိနန္႔မတူေရ နာမည္ထားပံုတိေၾကာင့္ ကမၻာၿမီထက္ မာ စံျပမ်ိဳးေစာင့္လူမ်ိဳးျဖစ္ေတ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတိကပင္ သတိျပဳမိစြာကို တြိရပါေရ။ ေယေကေလ့ ကာလၾကာရွည္လာ ေရ ကြ်န္ဘဝမာ ရခိုင္နာမည္ထားပံုထားနည္းတိ ေျပာင္းလာပနာ ရခိုင္နာမည္တိထဲက ရခိုင္အသံထြက္တိေလ့ ရခုိင္ရို႕ဧ့ပင္မအသံထြက္တိနန္႔မတူဘဲ ေအာက္သားအသံထြက္နန္႔ေဂ်း တူလာစြာကိုတြိရပါေရ။ ယင္းနာမည္တိ ကို စီစစ္ၾကည့္လိုက္ေတခါ ေအာက္ပါအတိုင္းတြိလာရပါေရ။ (၁) ဦး၊ေဒၚ၊ေမာင္၊မ နန္႔ ရခိုင္နာမည္ ရခိုင္နန္႔ ဗမာ လူမ်ိဳးႏွစ္ခုစလံုးမာ အသက္ငယ္ေရလူဧ့ နာမည္ရွိမာ ‘ေမာင္’ နန္႔ ‘မ’ ထည္႔ပနာ ရီးသားေခၚ ေဝၚကတ္စြာကို တြိရပါေရ။ ကေလ့ေခ်ဆိုေက ‘ေမာင္’ ၊ ကေလ့ေမေခ်ဆိုေက ‘မ’ ထည့္ပနာရီးကတ္ ေခၚကတ္ ပါေရ။ အသက္ႀကီးေရလူရို႕ဧ့ နာမည္ရွိမာ ေယာက္်ားဆိုေက ‘ဦး’ နန္႔ မိမၼဆိုေက ‘ေဒၚ’ ကို ထည့္ပနာ ရီးသား ေခၚေဝၚကတ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ဧခ်င့္က ဒါသီမဟုတ္၊ ယာယီရာျဖစ္ေတအတြက္ လိုအပ္ခါ သံုးပနာ မလိုအပ္ ခါ ျဖဳတ္ထားပါေရ။ အဂၤလိပ္စာနန္႔ ႏွဳိင္းျပရဖို႔ဆိုေက ဦးနန္႔ေမာင္ေရ ‘Mr’ ျဖစ္ၿပီးေက ေဒၚနန္႔မေရ ‘Mrs’ ျဖစ္ ပါေရ။ အယင္ကရခိုင္လူမ်ိဳးတိမာေတာ့ခါ ဦးနန္႔ေဒၚနီရာမာ ဘနန္႔မိ ကို သံုးေရလို႔သိရပါေရ။ အဂုေတာ့ခါ ဗမာတိနန္႔တတူ ဦးနန္႔ေဒၚ ကို သံုးနီကတ္ပါဗ်ာလ္။ ေနာက္တစ္ခုက ရခိုင္ရို႕မာ အယင္ဆံုးမြီးေရ သားသမီးကိုနာမည္ထားေရခါ နာမည္ထဲမာ ‘ဦး’ ကိုထည့္ပနာ ထားပါေရ။ယင္း ‘ဦး’စြာ နာမည္ဧ့ ဇာနီရာမာမဆိုဟိႏိုင္ပါေရ။ ဦးသာထြန္း၊လွဦးျဖဴ၊ဦးေမာင္သိန္း၊ ေအာင္သာဦး ၊ဦးခိုင္ဇံ ဆိုေရနာမည္တိစြာ သားဦး၊သမီးဦး ရို႕ဧ့နာမည္တိျဖစ္ပါေရ။အျပန္အလွန္အနီနန္႔ နာမည္ထဲမာ ‘ဦး’ ပါေရလူစြာ သားဦး၊ၿမီးဦး ပင္ျဖစ္ပါေရ။(သားဦး၊ျမီးဦးပင္ျဖစ္ေကေလ့ မိဖႏွစ္ပါးစလံုး နာမည္မာ ‘ဦး’ ပါေက သား သမီးနာမည္ကို ‘ဦး’ နန္႔ထားလို႔မရပါဗ်ာလ္။ ဇာျဖစ္လို႔ေလးဆိုေက မိသားစုတစ္ခုမာ ‘ဦး’ ပါေရ နာမည္သံုးခု မဟိေကာင္းပါ။)ဧနာမည္တိထဲက ‘ဦး’ေရ ယာယီမဟုတ္ ဒါသီျဖစ္ေတအတြက္ ယင္း ‘ဦး’ ကို ျဖဳတ္ပနာ မေခၚအပ္မရီးအပ္ပါ။ ယင္း ‘ဦး’ေရ ‘Mr’ကို ဆိုလိုစြာမဟုတ္ေတအတြက္ ယင္းနာမည္ပိုင္သွ်င္စြာ မိမၼေလ့ ျဖစ္ႏိုင္ပါေရ။ အသက္ႀကီးလာလို႔ နာမည္ရွိမာ Mr နန္႔ Mrs တက္စား ဦးနန္႔ေဒၚကို ထည့္ခ်င္ေရလို႔ဆိုေက ေယာက္်ားျဖစ္ေတ ဦးသာထြန္း ကို ‘ဦးဦးသာထြန္း’၊မိမၼျဖစ္ေတ လွဦးျဖဴ ကို ‘ေဒၚလွဦးျဖဴ’ လို႔ ေခၚႏိုင္ရီးႏိူင္ပါေရ။ နာမည္ထဲမာ ‘ေမာင္’ နန္႔ ‘မ’ ပါေရ လူတိေလ့ ယင္းအတိုင္းပင္ျဖစ္ပါေရ။ ေမာင္သာေအာင္၊မသာႏူ ဆိုသူရို႕ကို သာေအာင္၊သာႏု ဆိုၿပီးေက ေမာင္နန္႔မကို ျဖဳတ္ပနာ မရီးအပ္ပါ။ ဇာျဖစ္လို႔ေလးဆိုေက ယင္းနာမည္တိထားေရေလာက္ကပင္ အၿမဲတမ္းေခၚဖို႔အတြက္ထားကတ္စြာျဖစ္ပါေရ။ နာမည္ရွိမာ ‘ေမာင္’ပါေရ ေကေလ့ေသာ့ ယင္းတိုင္သွ်င္ေရ အေခ်ျဖစ္ႏိုင္ေရပိုင္ ဝါႀကီးေလ့ျဖစ္နိုင္ပါေရ။ နာမည္ပိုင္သွ်င္ဧ့အရြယ္ကို သိစီခ်င္ေကေတာ့ခါ လူငယ္ဆိုေက ‘ေမာင္ေမာင္သာေအာင္၊ မမသာႏု’ နန္႔ လူႀကီးဆိုေက ‘ဦးေမာင္သာေအာင္၊ေဒၚမသာႏု’ ဆိုပနာ ရီးႏိုင္ေခၚႏိုင္ပါေရ။ ဧခ်င့္ေရ ေအာက္သားတိနန္႔ မတူေရ ရခိုင္ရို႕ဧ့ နာမည္ထားပံုတစ္ခုျဖစ္ပါေရ။ ေအာက္သားတိမာက်ခါ ‘ေမာင’္နန္႔ ‘မ’ကို ျဖဳတ္ၿပီးေက သာေအာင္၊သာႏု ဆိုပနာရီးႏိုင္ေခၚႏိုင္ေရပိုင္ အသက္ငယ္ရြယ္သူတိျဖစ္ပါက ေမာင္နန္႔ မ ကို တပ္ပနာ ရီးကတ္ေခၚကတ္ပါေရ။ အသက္ႀကီးေရေအာက္သားတိဧ့ နာမည္ရွိမာ ‘ေမာင္’နန္႔ ‘မ’ကို အတြိရနည္းပါေရ။ (၂)ေအာက္သားတစ္ပိုင္း ရခိုင္နာမည္ ဧနာမည္တိေရ ေအာက္သားနာမည္ကို ရခိုင္မွဳျပဳထားေရနာမည္တိျဖစ္ပါေရ။ ဧနာမည္တိထဲက အမ်ားစုေရ ရခိုင္သရျဖစ္ေတ ‘အီ’သရတိကို ဗမာသရျဖစ္ေတ ‘ ေအ’သရတိနန္႔ ရီးသားမွည့္ေခၚထားေရ နာမည္တိျဖစ္ပါေရ။ ဥပမာ အနီနန္႔ ေျပာရေက ခိုင္ေနဝင္း၊ခိုင္ေမာင္ေထြးရို႕ေရ ရခိုင္ဆိုေရ ဂုဏ္ပုဒ္ကို ေဖာ္က်ဴးပနာ‘ခိုင္’ကို နာမည္ဧ့ရွိမာ ထည့္ဗ်ာလ္ထားေကေလ့ ေအာက္သားတစ္ပိုင္းရခိုင္နာမည္ တိရာ ျဖစ္ပါေရ။ ဇာျဖစ္လို႔ေလးဆိုေက ယင္းနာမည္တိမာပါေရ ‘ေန’ နန္႔ ‘ေထြး’ ရို႕ေရ ေအာက္သားအသံုးအႏွဳန္းတိျဖစ္ေတအတြက္ေၾကာင့္ပါ။ ယင္းနာမည္တိကို ရခိုင္အရီးအသား၊ရခိုင္ဘာသာစကားနန္႔ ရီးရေျပာရဖို႔ဆိုေက‘ခိုင္နီဝင္း၊ ခိုင္ေမာင္ထြီး’ လို႔ ရီးရဖတ္ရပါလိေမ။ ယင္းပိုင္မဟုတ္ဘဲနန္႔ ‘ခိုင္’ပါတိုင္းရာ ရခိုင္နာမည္ ျဖစ္ေတလို႔ဆိုေက ရခိုင္စာရီးဆရာႀကီးတစ္ေယာက္သေရာ္ထားေရပိုင္ ‘စြာ’ တစ္လံုးပါစြာနန္႔ ရခိုင္စကားလို႔ သတ္မွတ္ပနာ ရခိုင္စာပီနန္႔ ဘာသာစကားေရ ငါးပါးေမွာက္ကိန္း ဆိုက္လားပါလိေမ။(နာမည္တိထဲမာပါေရ ‘ေအး’ ကိုေတာင္မွ ရခိုင္ဘာသာစကားအျဖစ္လက္ခံရခက္ပါေရ။ ဇာျဖစ္လို႔ေလးဆိုေက ‘ေအး’ ေရ ဗမာစကားျဖစ္ၿပီးေက ရခိုင္ရို႕နိ႔စဥ္သံုးစကားတိထဲမာ ‘အီး’ လို႔ရာ ေျပာကတ္ေတအတြက္ေၾကာင့္ ‘ေအး’ပါေရ နာမည္ပိုင္သွ်င္တိ စဥ္းစားသင့္ပါေရ။)ယင္းပိုင္ဆိုေက ရွီးေခတ္ရခိုင္လူမ်ိဳးတိမာ ေအာက္သားနန္႔တူေရ ရခိုင္နာမည္တိ မဟိပါလားလို႔ ေစာဒကတက္လာႏိုင္ပါေရ။ ယဥ္ေက်းမွဳခ်င္းဆက္စပ္နီေရအတြက္ တူညီမွဳတိကားဟိႏိုင္ပါေရ။ ေယေကေလ့ေသာ့ ရခိုင္နာမည္မ်ားကာေရ ေအာက္သားတိနန္႔ ကြဲၿပီးေက နာမည္ၾကားလိုက္စြာနန္႔ ရခိုင္သားမွန္းသိႏိုင္ပါေရ။ လက္ဟိအနီအထားအရ ရခိုင္နာမည္တခ်ိဳ႕ ရွီးေခတ္ရခိုင္နာမည္တိနန္႔ မတူဘဲ ဆန္းသစ္လာစြာကို တြိရပါေရ။ ‘ျမတ္ခိုင္ေက်ာ္၊ ဝင္းကိုခိုင္၊ ခိုင္ေက်ာ္လင္း၊ ညီမင္းခိုင္’ ဆိုေရ နာမည္တိကို ၾကည့္ေက ရွီးေခတ္ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕နာမည္တိနန္႔ မတူစြာကိုတြိရပါေရ။ ေယေကေလ့ေသာ့ ယင္းနာမည္တိေရ ေအာက္သားနာမည္ေလာင္းရိပ္က ကင္းရြတ္ပနာ ရခိုင္နည္း၊ရခိုင္ဟန္နန္႔ ဆန္းသစ္လာစြာျဖစ္ေတအတြက္ ရခိုင္မ်ိဳးဆက္သစ္ရို႕ လက္ခံႀကိဳဆိုအတုယူသင့္ပါေရ။ ယင္းတိုင္သွ်င္ရို႕မာပိုင္ စာပီအႏုပညာသမားတိနန္႔ ရခိုင္လူမ်ိဳးေကာင္းစားေရးအတြက္ တဖက္တလမ္းက လုပ္ေဆာင္နီကတ္သူရို႕အနီနန္႔ေလ့ မိမိရို႕နာမည္ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕အတုယူသင့္ေရရခိုင္နာမည္မ်ိဳး ထားကတ္စီခ်င္ပါေရ။ ခိုင္ေက်ာ္လင္းနာမည္ႀကီးခ်ိန္မာ မြီးလာေရ မ်ိဳးဆက္သစ္ေခ်တိနာမည္စြာ ခိုင္ေက်ာ္လင္းျဖစ္နိုင္ေရပိုင္ ဇင္မာထြန္းနာမည္ႀကီးခ်ိန္မာေလ့ မြီးဖြားႀကီးျပင္းလာေရ မ်ိဳးဆက္သစ္ေခ်တိစြာ ဇင္မာထြန္းျဖစ္ႏိုင္ပါေရ။ ေကာင္းစြာကို အတုယူမွဳနည္းပါးေကေလ့ ဆိုးစြာကို အတုယူတတ္ကတ္စြာက လူသားရို႕သဘာဝျဖစ္ေတအတြက္နန္႔ ရခိုင္လူမ်ိဳးဂုဏ္ပုဒ္ကိုထမ္းပနာ ရွိကလားနီကတ္ေတ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕အနီနန္႔ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳနန္႔ ဆန္႔က်င္ေရ နာမည္တိကို ေယွာင္ကတ္ဖို႔လိုပါေရ။ (၃)ေအာက္သားအသံထြက္နန္႔ ရခိုင္နာမည္ ဧနာမည္တိစြာ ရခိုင္နာမည္တိကိုဖ်က္ဆီးရာေရာက္ေတပိုင္ ရခိုင္စကားအသံထြက္တိကိုေလ့ ပ်က္စီးစီပါေရ။အကြ်န္႔မာ တင္တင္ဦး ဆိုေရ သူငယ္ခ်င္းမ တစ္ေယာက္ဟိပါေရ။ အကြ်န္ရို႕ရြာမာ စကားနွစ္မ်ိဳး(ေတာင္ေျမာက္) ေျပာကတ္ေတအတြက္ တခ်ိဳ႕က ယင္းသူ႔ကို တင္တင္ဦး လို႔ ေခၚကတ္ေတပိုင္ တခ်ိဳ႕က တန္တန္ဦး လို႔ ေခၚကတ္ပါေရ။ဧခ်င့္ေရ မိရို႕ဖလာ အစဥ္အလာသံုး အသံနန္႔ ေခၚစြာျဖစ္ပါေရ။ ယင္းပိုင္ေခၚကတ္ေကေလ့ ယင္းသူေလးတန္းေအာင္လို႔ ၿမိဳ႕ေက်ာင္းကို ေရာက္ေတခါ ယင္းနာမည္ထဲက အသံထြက္အေခၚအေဝၚတိေပ်ာက္ပနာ တိန္တိန္ဦး ဆိုေရ ေအာက္သားအသံထြက္နန္႔ နာမည္တစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္လားခပါေရ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕မာ အႏွစ္ႏွစ္အလလထိန္းသိမ္းေျပာဆိုလာေရ ရခိုင္စကားတိစြာ ေအာက္သားဘာသာစကားဧ့ ေလာင္းရိပ္မာ တခ်က္ေခ်နန္႔ ေပ်ာက္ကြယ္လားတတ္ေတဆိုစြာ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕သတိခ်ပ္သင့္ပါေရ။ အျခားတစ္ဖက္မာေလ့ စာပီနန္႔ဘာသာစကားကို တန္ဖိုးထားရေကာင္းမွန္းမသိသူတိက ‘စကားအမ်ိဳးအစားကြဲျပားေကေလ့ ရခိုင္သားရာ’ ဆိုေရ စကားကို အခြင့္ေကာင္းယူလားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါေရ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးနာမည္တိထဲမာ ယင္းပိုင္ေအာက္သားအသံထြက္နန္႔ နာမည္တိ မကန္မကန္ဟိလာပါေရ။ ‘အင္’ သရအရီးအသားနန္႔ရီးထားေရ ‘တင္၊ခင္၊ဇင္’ ရို႕ကို ‘တိန္၊ခိန္၊ဇိန္’လို႔ အသံထြက္ျခင္း၊ ‘အဥ္’ သရအရီးအသားျဖစ္ေတ ‘ယဥ္’ ကို ‘ယိုင’္ လို႔ မေခၚဘဲနန္႔ ‘ယိန’္ လို႔ ေအာက္သားမက်တက် ေခၚျခင္း၊ ရခိုင္ရသံအရီးအသားတိျဖစ္ေတ ‘ ရီ၊ ျမင့္၊ၾကည္’ ရို႕ကို ေအာက္သားတိေခၚေရပိုင္ ‘ယီ၊မ်ိန္႔၊က်ီ’ လို႔ေခၚကတ္စြာေရ ရခိုင္သားနန္႔ ရခိုင္နာမည္ လမိုင္းမကပ္ပါလို႔ ဆိုခ်င္ပါေရ။ ရခိုင္ေရ ဗမာမဟုတ္ပိုင္ ရခိုင္စကားေလ့ေသာ့ ဗမာစကားမဟုတ္ေတအတြက္နန္႔ ရခိုင္နာမည္ကို ရခိုင္အသံနန္႔ ေခၚေဝၚကတ္စီခ်င္ပါေရ။ ယင္းပိုင္ေခၚေဝၚခံရဖို႔အတြက္ေလ့ ယင္းနာမည္ပိုင္သွ်င္မာ တာဝန္ဟိပါေရ။ (၄)အဂၤလိပ္ပိုင္ရီးေရခါ ေအာက္သားျဖစ္သားျဖစ္လားေရ ရခိုင္နာမည္ ဇာေၾကာင့္ေလးေတာ့မသိပါ၊ အဂၤလိပ္စာတတ္ပါေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိေဂ်း ဧနာမည္တိကို ပိုင္ဆိုင္ကတ္ပါေရ။က၊ခ၊ဂ အစဟိေရ ရခိုင္အကၡရာတိကို သံုးပနာရီးေရခါ ရခိုင္နာမည္ပီသကတ္ေကေလ့ အဂၤလိပ္ပိုင္ရီးေရခါ ေအာက္သားဘာသာစကားဧ့ ေလာင္းရိပ္ေအာက္ကို ေရာက္လားခပါေရ။ ဧနာမည္တိစြာ ပြဲေပါက္ျပင္ေပါက္ၿပီးေက လူရွိသူရွိကို အထြက္မ်ားေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိမာ အတြိရမ်ားပါေရ။ ေတာ္လွန္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲမာ တြိရေရပိုင္ ဘေလာ့ဂ္စာမ်က္ႏွာတိအပါအဝင္ အြင္လိုင္းထက္မာ အတြိရမ်ားပါေရ။ရခိုင္ပိုင္ရီးေရခါ ‘သန္းဝင္းေခ်’ ျဖစ္ပနာ အဂၤလိပ္ပိုင္ရီးေရခါ ‘THAN WIN CHAY’ ၊ ရခိုင္ပိုင္ရီးေရခါ ‘ျမသာႏု’ ျဖစ္ပနာ အဂၤလိပ္ပိုင္ရီးေရခါ ‘MYA THA NU’ ရီးကတ္စြာတိေရ ရခိုင္အသံထြက္နန္႔ တျခားစီျဖစ္နီပါေရ။ ‘ဝင္း၊လင္း၊မင္း’ ကို ‘WIN၊ LIN၊ MIN’ လို႔ ရီးကတ္စြာတိနန္႔ ‘ျမင့္၊ ၿဖိဳး၊ ျဖဴ’ ရို႕ကို ‘ MYINT၊ PHYO၊ PHYU’ လို႔ ရီးကတ္စြာတိေလ့ေသာ့ ရခိုင္စကားအသံထြက္တိနန္႔ ဆန္႔က်င္နီေရအတြက္ ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕အနီနန္႔ ဆင္ျခင္ကတ္ဖို႔လိုအပ္ပါေရ။ စာလံုးေပါင္းတိမတည္ၿငိမ္ခင္မာ ‘မင္း’ ကို ‘MUN၊ MON၊ MUNN၊MONN၊ MURN၊ MORN၊ MONG’ စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရီးသားကတ္ေကေလ့ ဗမာအသံထြက္နန္႔ ရီးေရ ‘MIN’ နန္႔စာေက ရခိုင္အသံထြက္နန္႔ အမ်ားႀကီး ကိုက္ညီမွဳဟိစြာကို အဂၤလိပ္အသံထြက္ကို နားလည္ေရရခိုင္သားတိုင္းသိပါလိေမ။ရခိုင္နာမည္တိမာအသံုးမ်ားေရ ‘ထြန္း’ ကိုေလ့ ဗမာတိသံုးေရ ‘TUN’ ထက္ ‘TWAN’ သို႔မဟုတ္ ‘HTWAN’ နန္႔ ရီးစြာက ပိုလို႔ ရခိုင္အသံနန္႔ လိုက္ဖက္စြာကို ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႔အနီနန္႔ အလိျပဳသင့္ပါေရ။ရခိုင္ဘာသာစကားတည္တံ့နီစြာမာ ရေကာက္သံတိဧ့ က်ားကန္ပီးမွဳကေလ့ အေရးပါေရအတြက္နန္႔ ရရစ္နန္႔ ရီးေရရခိုင္နာမည္တိကိုေလ့ ရေကာက္သံ (Rသံ) နန္႔ ရီးသားကတ္ဖို႔လိုပါေရ။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္အနီနန္႔ ရခိုင္စကားကို ရခိုင္လီသံစစ္စစ္နန္႔ (အတတ္ႏိုင္ဆံုး)ေျပာသင့္ေရပိုင္ ရခိုင္စစ္စစ္နာမည္တစ္လံုးကိုေလ့ ပိုင္ဆိုင္သင့္ပါေရ။ ဧခ်င့္ေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိုင္းအတြက္ အလြယ္ကူဆံုး အလုပ္ျဖစ္ပါေရ။ ခက္ခဲနက္နဲေရ အလုပ္တိကို မလုပ္ႏိုင္ေကေတာင္မွ လြယ္ကူေရ ဧအလုပ္ေခ်တိကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတိုင္းလုပ္ႏိုင္ကတ္ပါစီ လို႔ဆုေတာင္းလိုက္ပါေရ။ ခိုင္မင္းဇံ(ရခိုင္ျပည္)
by The GMA News
No comments:
Post a Comment